شب چله را در پارسی پهلوی آذرگان مینامیدند . بلندترین و تاریک‌ترین شب سال «شبی است که آغازگر نخستین دورهٔ چهل‌روزه از زمستانِ سه‌ماهه به‌شمار می‌آید»، و از همین‌رو نام چله به‌معنای «چهلم» از آن گرفته شده است.
در مجموع سه دورهٔ چهل‌روزه وجود دارد: یکی در تابستان و دو دوره در زمستان. دو دورهٔ زمستانی با نام «چلهٔ بزرگ» شناخته می‌شوند که از ۱ دی تا ۱۱ بهمن ادامه دارد و شامل ۴۰ روز کامل است،و پس از آن یا هم‌پوشان با آن «چلهٔ کوچک» قرار می‌گیرد که از ۱۰ بهمن تا ۳۰ بهمن ادامه دارد و شامل ۲۰ روز و ۲۰ شب (در مجموع ۴۰ شبانه‌روز) است.شب چله شبی است که آغاز «چلهٔ بزرگ» را رقم می‌زند، یعنی شبِ میان آخرین روز پاییز و نخستین روز زمستان.🍉